Even naar buiten, de benen strekken en wat anders doen: een fijne onderbreking van het programma. Maar is dat dan de waarde van een tai chi workshop als onderdeel van een heidag? Nee. Tai chi doet veel meer! In dit artikel beschrijf ik wat, en hoe dat in zijn werk gaat.
De toegevoegde waarde van een tai chi workshop voor een heidag
Eerst even wat achtergrond. Sinds 2001 verzorg ik met Verbeek Bedrijfstaichi regelmatig tai chi workshops voor zakelijke klanten bij allerlei gelegenheden. Bijvoorbeeld leiderschapstrainingen, team-uitjes, vitaliteitsweken, meetings of bedrijfsfeesten. Een veel voorkomend format is de heidag – ook bekend als ‘off-site meeting’ of ‘awayday’. Meestal gaat het dan om een kleine groep die één of enkele dagen bij elkaar zit op een mooie locatie om inhoudelijk en/of als team verder te komen. Tai chi werkt in deze context goed om het rendement van de bijeenkomst te verhogen. Maar welke specifieke ingrediënten van een tai chi workshop vormen de toegevoegde waarde voor een heidag? Hieronder onthul ik de vijf belangrijkste…
1. Ontspanning
Ontspannen is de basis van tai chi en daarom bevat vrijwel elke workshop een ontspanningsoefening. Daarbij gaat het erom alle overbodige spierspanning in het lichaam los te laten. Om dat te kunnen doen, moet de spanning eerst opgemerkt worden – een uitnodiging om meer te voelen. Vervolgens kun je ontspannen en wordt het lichaam zachter en flexibeler. De geest ontspant evenredig en dat maakt het makkelijker om afstand te nemen en te relativeren. Deelnemers voelen zich relaxed en meer op hun gemak. Hierdoor kunnen zij zich ook opnieuw verhouden tot discussies, projecten, ingenomen posities en (belemmerende) overtuigingen.
2. Uit het hoofd
De heidag is doorgaans een mentaal-cognitieve aangelegenheid, waarbij de meeste mensen ‘in hun hoofd’ zitten. Niet zo gek natuurlijk, want het gaat om analyseren, evalueren, beargumenteren en plannen. De tai chi workshop doet juist een appèl op de zintuigen en het ervaren van het huidige moment – beter bekend als ‘mindfulness’. Zo worden de deelnemers meegenomen in het proces van weer open staan voor de sensaties van het fysieke lichaam. Dit gevoel van in het lichaam zijn, kent iedereen en is onze natuurlijke staat. Door de aanhoudende aandacht voor het lichaam gedurende de tai chi workshop, ontstaat er meer ‘embodiment’ en herstelt de balans tussen lichaam en geest. Het conceptuele domein wordt ingewisseld voor aanwezig zijn in het hier en nu. Dit helpt bij het onderscheiden van hoofd- en bijzaken en de dingen in perspectief zien. Dit kan waardevol zijn tijdens strategische discussies.
3. Buiten de comfort zone
De meeste werknemers zijn vertrouwd met de context van vergaderen, brainstormsessies en presentaties. Ze voelen zich senang in de wereld van powerpoints, spreadsheets en kwartaalcijfers. In deze setting staan collega’s met elkaar in relatie vanuit hun rol en functie. Tai chi is een vechtkunst en dat komt tijdens workshops naar voren in de vorm van partneroefeningen. Daarin worden de deelnemers uitgedaagd als persoon. Naast verbale communicatie is er ook fysiek contact – voor velen geen alledaagse aangelegenheid. Dit directe aspect doet een appèl op het reptielenbrein – het instinctieve deel van de hersenen. Het is soms even spannend om collega’s op deze andere manier te leren kennen. Het leidt er telkens weer toe dat deelnemers de workshop levendiger verlaten dan dat ze binnenkwamen. De banden binnen het team worden hechter en onderling vertrouwen neemt toe.
4. Intuïtie
Beslissingen nemen in een complexe situaties is lastig. Het is moeilijk te voorspellen wat de gevolgen zullen zijn. Vaak ontbreekt er informatie en in acute situaties is er bovendien geen tijd voor analyse. Een andere manier van beslissen is dan nodig. Door de beoefening van tai chi word je beter in het gebruik van je gevoel, instinct en intuïtie. We ontsluiten de intelligentie van het ‘buikbrein’ – in de Chinese kunsten bekend als ‘dantien‘ en in Japan als ‘hara’. Dit komt neer op het gebruik van het onbewuste deel van het zenuwstelsel. In veel van onze workshops maken de deelnemers kennis met deze ‘center-intelligence’. Om deze vaardigheid onder de knie te krijgen is natuurlijk langere training en commitment nodig.
5. Leiden & volgen
Omdat tai chi een vechtkunst is, staat interactie op de agenda. In iedere vorm van interactie spelen de begrippen ‘leiden’ en ‘volgen’ een cruciale rol. Bij stijldansen, maar ook bij deelname aan het verkeer, het opvoeden van kinderen of simpelweg een gesprek voeren. Bewustzijn hebben van de dynamiek van leiden en volgen geeft inzicht in interacties. Luisteren – je openstellen voor informatie uit de omgeving – is een voorwaarde om goed te kunnen leiden en volgen. Dit wordt snel duidelijk in de aangeboden partner-oefeningen rond dit thema. Leiden is gekoppeld aan initiatief nemen, koers bepalen en verantwoordelijkheid dragen. Bij volgen past flexibel zijn, vertrouwen hebben en bereid zijn om te veranderen. Tijdens een heisessie is het belangrijk om ook daadwerkelijk naar de ander te luisteren – in het hier en nu – zonder oordeel.
Samenvattend
We zien dus dat een tai chi workshop op veel terreinen het tegenovergestelde is van vergaderen en inhoudelijk bezig zijn. Daarmee is het de perfecte activiteit als integratie- en oplaadmoment tijdens heidagen. Door een tai chi workshop op te nemen in een heisessie, kunnen organisaties profiteren van een unieke combinatie van fysieke activiteit, mindfulness, en teambuilding, die de effectiviteit van de sessie kan vergroten. Met tai chi kan het team uitzoomen en alles in perspectief zien. Ook faciliteert tai chi de bereidheid om te veranderen – een terugkerend thema van veel heisessies.
Appendix: Praktische aspecten van tai chi workshops bij een heidag
Wat is het beste moment? Bij veel organisatoren van heidagen en corporate retreats leeft het idee, dat tai chi met name geschikt is voor de start van de dag in de ochtend. Dat kan zeker, maar een voordeel van de middag is dat de workshop op dat tijdstip ook een afwisseling vormt van de heidag – voor lichaam en geest. Als een actieve onderbreking en moment om op te laden. Daarna is de focus in de tweede helft van de dag weer hoger.
Hoe lang en hoe vaak? Een tai chi sessie van 60-75 minuten is ideaal. Maar 45 minuten kan ook. Bij een tweedaagse of driedaagse kan dat ook twee of drie keer.
Wat is de beste plaats? Als het even kan doen we de tai chi op een andere plek – weg van de flipover en het digitale scherm – en het liefst buiten. Dan zorgen andere omgeving, daglicht en frisse lucht voor extra afwisseling.
Weinig ruimte, wat nu? Wanneer er weinig ruimte is op de locatie, dan is een qigong workshop een goed alternatief. Qigong wordt ook wel omschreven als ‘Chinese yoga’. Het is een eenvoudige vorm van tai chi, die minder vierkante meters per deelnemer vraagt.
Direct boeken
Wil je meer uit je heidag halen? Boek dan een tai chi workshop bij Verbeek Bedrijfstaichi! Dat kan per email of via dit handige formulier.
Dit artikel is volledig door een mens – Tjeerd Verbeek – geschreven. Daar zijn vele uren van denk- en schrijfwerk in gaan zitten. Deze tekst mag niet worden gebruikt zonder toestemming van Verbeek Bedrijfstaichi vooraf. De foto van de auteur is gemaakt door Merijn de Haen op de hei in de bossen rond Epe op de Veluwe.